وب سايت همشهري شش و هفت - سها دادمند: اولين باري كه با دوچرخه ركاب زديد،يادتان هست؟ آن روز چند بار زمين خورديد و بلند شديد؟ چه زماني اولين بار خنكاي آب استخر را روي پوست‌تان احساس كرديد و دل بسته شنا و بازي‌هاي آبي شديد؟ و چه زماني براي اولين بار دل‌تان خواست پا به توپ شويد و توپ را تا اوج آسمان پرواز بدهيد؟ رفتار كودكان در برابر ورزش كردن دقيقا به دو شكل تقسيم‌بندي ميشود.
اول آنهايي كه با ديدن ورزش و بازي‌ها دوست دارند وارد گردونه شوند و بازي كنند و دوم آنهايي كه هيچ علاقه‌اي به بازي و ورزش نداشته و نشستن و انجام بازي‌هاي فكري يا كامپيوتري را به هر كار ديگري ترجيح مي‌دهند.
رفتار هركدام از آنها ابتدا به وي‍ژگي‌هاي شخصيتي و دوم به هدايت و رفتار والدين با كودكان بازمي‌گردد. اگر فرزندتان از گروه اول است،مشكل خاصي نداريد،فقط بايد ورزش مناسب سن و علاقه او را درنظر بگيريد. اما گروه دوم كارشان كمي سخت است.
بحث درباره بچه‌هايي كه علاقه به ورزش ندارند را به زمان ديگري موكول مي‌كنيم. اين بار قرار است درباره انتخاب ورزش متناسب به سن كودك و معرفي پنج ورزش كه هر كدام تاثير مثبتي به لحاظ جسمي و رواني روي كودك دارند را بررسي كنيم. نوروز است و بد نيست برنامه ريزي براي تحرك بدني بيشتر فرزندتان را ازهمين تعطيلات كه فرصت بيشتري داريد، آغاز كنيد.
قدم اول؛دو تا پنج سالگي
پيش از اين سن، اگر بازي و ورزش هم دركار باشد- كه بهتر است باشد- به همان توپ قل دادن‌ها و پياده‌راه رفتن همراه با پدر و مادر خلاصه ميشود. دليل آن هم سه نكته است.
اول اينكه كودك امكان جدا شدن از والدين به مدت طولاني را ندارد. دوم اينكه هنوز كودك به حدي نرسيده كه بتواند آموزش آكادميك و منظم را فراگيرد و سوم اينكه توانايي كودك براي انجام بسياري از كارها اندك بوده ونيازمند همراهي والدين براي فراگيري است.
از سن دوسالگي به بعد، ميتوان روي «آموزش»به معناي عمومي آن سرمايه‌گذاري كرد. در دو تا پنج سالگي هم بهتر است وجه «بازي – تفريحي»ورزش‌ها پررنگ‌تر از آموزشي آن باشد.
ورزش‌هاي مناسب: دو، حركات موزون و ريتميك، آموزش هدفمند پرتاب اشياء مانند توپ، گرفتن توپ به عنوان حركتي هدفمند و شنا.
روش ورزش:هر كدام از اين حركت‌ها بايد با همراهي مربي يا والدين انجام شوند.
مدت زمان: از نيم ساعت براي سن پايين شروع و تا يك ساعت براي سن بالاتر طول بكشد.
قدم دوم، شش تا 9 سالگي
از اين سن به‌تدريج قدرت بينايي و تمركز از راه ديدن تكميل ميشود. حركت‌ها با تمركز بيشتر انجام شده و كودك توان تمركز براي يادگيري را دارد. در اين فاصله سني مفاهيمي مانند فاصله، سرعت، مكان و زمان براي كودك مفهوم پيدا مي‌كند.
ورزش‌هاي مناسب: ورزش‌هاي توپي ساده، دو ، ژيمناستيك، شنا،تنيس، آموزش فعاليت‌هاي هنر- ورزشي.
روش ورزش:در سن پايين بهتر است مربي، نظارت مستقيم روي فعاليت كودك داشته باشد. با نزديك شدن به 9سالگي، ورزش‌ها ميتواند تحت نظارت مربي اما گروهي انجام شود. حضور والدين ضروري نيست.
مدت زمان: مدت زمان مناسب و تعيين شده براي انجام هر ورزش.
قدم سوم، 10 تا 12 سال
قدرت بينايي كودكان در اين سن به تكامل رسيده است. بنابراين مي‌توانند اصول و مفاهيم وابسته به اين قدرت،يعني قدرت بينايي را درك كنند. به همين دليل مي‌توانند ورزش‌هاي نيازمند با چند مهارت همزمان مانند فوتبال، واليبال،بسكتبال، اسكي و... را انجام دهند. در واقع ذهن آنها توان و تمركز انجام چند خرده فعاليت كه دركنار هم مهارت اصلي را شكل مي‌دهد،داراست.
براي مثال، آنها مي‌توانند مجموعه فعاليت‌هايي مانند تمركز روي كنترل سرعت، هماهنگ شدن با گروه، دريافت توپ،حفظ و كنترل توپ،تعيين هدف و پرتاب در بازي مانند فوتبال را به طور همزمان آموخته و تكرار كنند. در اين سن ورزش انتخاب شده حكم مربي براي ارتقا و حفظ تعادل و تمركز كودك را دارد.
- ورزش مناسب: انواع ورزش‌ها متناسب با علاقه كودك
- روش ورزش: با همراهي مربي
- مدت زمان: مدت مناسب و تعيين شده براي انجام هر ورزش
به اين دو ويژگي دقت كنيد
ممكن است بچه‌ها در سني خيال‌پردازي كنند،كه اصلا در دوره‌اي اين ذات كودكي است؛اما دروغ نمي‌گويند. بنابراين به حرف‌شان اطمينان داشته باشيد يا حداقل به آن توجه كنيد. براي مثال، اگر از رفتار مربي گله دارند،به اين موضوع دقت كنيد. شايد واقعا مساله‌اي وجود دارد. بنابراين بعد از ثبت‌نام فرزندتان در كلاس ورزش،حتما به اين دو نكته دقت كنيد.
امنيت: پيش از ثبت‌نام او و حتي بعد از آن به دقت شرايط فضاي آموزشي، اعم از مهارت مربي،فضاي آموزشي،دستگاه‌ها،وضعيت نظافت و رسيدگي به محيط ورزشي را بررسي كنيد. براي اين كار مي‌توانيد از فرزندتان هم سوال كنيد. اما سوال‌ها بايد به اين شكل باشد.
خانم يا آقاي مربي با شما مهربان است؟ كسي را دعوا هم مي‌كند؟ قبل از ورود به استخر به شما ياد داده كه دوش بگيريد؟ حتما به شما گفته كه در آب با هم شوخي خطرناك نكنيد و...
روش آموزش: براي سنجش اين مساله هم مي‌توانيد از فرزندتان سوال كنيد؛ سوال‌هايي شبيه به اين. چند بار استخر رو شنا كردي؟ چقدر استراحت كردي،خسته كه نمي‌شوي؟ بچه‌ها هم مثل تو سرحال شنا مي‌كنند؟ شنا كردن آقا يا خانم مربي را هم ديده‌اي؟ خوب شنا مي‌كند؟
چهار ورزشي كه نبايد آنها را فراموش كرد
بعضي ورزش‌ها فقط تحرك بدني نيستند. به اين دليل كه وجه آموزشي – پرورش‌شان پررنگ است. چهار ورزشي كه به آنها اشاره ميشود،همين ويژگي را دارند. بخشي از ويژگي اين ورزش‌ها به تاثير جسمي و بعضي ديگر به تاثير مثبت رواني آنها بازمي‌گردد.
ورزش‌هاي توپي
روياي بسياري از كودكان به ويژه پسر بچه‌ها فوتباليست شدن است! بنابراين اغلب بدون اينكه نيازي با هل دادن آنها به سمت بازي با توپ باشد،خودشان پا به توپ مي‌شوند. اما علاقه آنها را ميتوان به شكل مناسب از سني كه به آن اشاره شد،هدفمند كرد.
تاثير جسمي: كشش عضلات، تحريك اسكلت استخواني به رشد و بازسازي، افزايش مهارت مرتبط به بينايي و حركات پا در فوتبال و بينايي و حركات دست در بسكتبال يا واليبال، ايجاد و افزايش مهارت حفظ تعادل.
تاثير رواني: حضور در جمع، همراهي با ديگران براي حفظ نظم، همكاري گروهي، فراگيري مهارت سرگروهي و مديريت درصورتي كه به‌عنوان سرپرست انتخاب شوند.
دوچرخه‌سواري
همه ما ركاب زدن به دوچرخه را از لحظه‌اي شروع كرديم كه پدر يا مادر پشت زين دوچرخه را گرفتند و در مسير رهايمان كردند. بعد هم اول يك چرخ و بعد هم چرخ ديگر را برداشتند تا واقعا دوچرخه‌سواري كنيم. از دو سالگي، سه چرخه‌سواري و از پنج سالگي دوچرخه‌سواري ورزشي است كه كودكان مي‌توانند آن را انجام دهند.
تاثير جسمي: كشش عضلات پا و كمك به دير بسته شدن صفحه‌هاي استخواني و افزايش قد، تمركز، حفظ تعادل، افزايش حجم تنفسي و جلوگيري از ابتلا به بيماري هاي قلبي در بزرگسالي، جلوگيري از افزايش وزن كودك بهويژه در دوره بلوغ.
تاثير رواني: افزايش اعتماد به نفس كودك، احساس استقلال، احساس رهايي، انجام مهارت بدون حضور والدين و شروع زندگي در اجتماع به تنهايي، هماهنگي با محيط زيست و دوستي با طبيعت.
اسكيت
شايد به اين ورزش بتوان لقب،نوع ديگر از راه رفتن را داد! راه رفتن به شيوه سهل و سريع كه براي انجام آن هم بايد مهارت‌هايي را كسب كرد. امكان عبور از موانع،سرعت بالا و تفاوت در حين راه رفتن از وي‍ژگي‌هاي مثبت حسي اين ورزش است. بهترين زمان آموزش آن از پنج سالگي به بعد است.
تاثير جسمي: افزايش مهارت حفظ تعادل، هماهنگي حركت اعضاي بدن به ويژه پاها با چشم،
تاثير رواني: احساس استقلال، حس آزادي و رهايي و اعتماد به نفس
پياده‌روي
به ظاهر اين حركت يعني پياده‌روي نه ورزش محسوب ميشود و نه ورزشي براي كودكان. اما تاثير مثبت آن با بسياري از ورزش‌ها برابري مي‌كند. اين ورزش بهويژه براي كودكاني كه اهل ورزش نيستند،حركت مفيد و شروع مناسبي براي ورزش است.
تاثير جسمي: حفظ تعادل و هماهنگ كردن قدم‌ها، همراهي با ديگران، كنترل وزن و تناسب اندام.
تاثير رواني: احساس آزادي،تخليه هيجان بهويژه در نوجوانان، ارتباط با طبيعت و حضور در اجتماع، اعتماد به نفس، كمك به تشخيص مسير
به مهارت او دقت كنيد
تقسيم‌بندي ذكر شده بدون در نظر گرفتن علاقه كودك به ورزش است. درواقع الگويي به والدين ارائه مي‌كند كه بتوانند براساس سن كودك، ورزش و شيوه مناسب آموزش آن را بياموزند. اما به غير از مساله سن بايد به اين مهارت‌ها نيز دقت كرد.
علاقه:
محال است بتوانيد از كودكي كه به ژيمناستيك علاقه ندارد، ژيمناست تربيت كنيد! بنابراين ورزش را براساس علاقه او انتخاب كنيد.
مهارت‌هاي فيزيكي:
توقع نداشته باشيد فرزندتان با ساختار فيزيك بدني ظريف بتواند ورزش‌هاي سخت انجام دهد. به ساختار و فيزيك بدني او دقت كنيد و بعد ورزشي را برايش درنظر بگيريد. درغيراين صورت فقط زمينه آسيب جسمي و رواني او را فراهم كرده‌ايد.
مهارت حضور در جمع:
اگرچه روانشناسان توصيه مي‌كنند حضور كودكان غيراجتماعي در جمع‌ها ميتواند وضعيت آنها را تغيير دهد اما هميشه اين مساله اتفاق نمي‌افتد. بنابراين بهتر است براي اين كودكان ورزش‌هاي انفرادي مانند شنا،تنيس، اسكي و... انتخاب شود.
روحيه كودك:
بعضي از كودكان ذاتا روحيه جنگنده دارند. اين كودكان بهتر است در ورزش‌هايي وارد شوند كه انرژي آنها را در مسير صحيح قرار دهد. ورزش‌هاي رزمي از جمله اين ورزش‌هاست.
10 تاثير شاخص ورزش
1. تنظيم عملكرد دستگاه گردش خون و قلب: حجم تنفسي كودكاني كه از كودكي عادت به ورزش دارند، يك و نيم برابر آنهايي است كه از كودكي ورزش نكرده‌اند.
2. جلوگيري از رسوب چربي در رگ‌ها: تحقيقات نشان مي‌دهد از دو سالگي،درصورت تغذيه نامناسب،خطر تجمع چربي در رگ‌ها وجود دارد. ورزش يكي از راهكارهاي جلوگيري از تجمع چربي در رگ‌هاست.
3. بهبود عملكرد ريه‌ها: ورزش منظم به ويژه از دوره كودكي باعث افزايش ظرفيت ريه‌ها ميشود.بنابراين ميزان اكسيژن دريافتي بيشتر شده و به طور كلي عمل دم و بازدم و تصفيه خون به خوبي انجام ميشود.
4. كنترل قند خون: از آنجايي كه ماهيچه‌ها براي تحرك بدني نيازمند مصرف هيدرات كربن هستند بنابراين ميزان قند خون خودبه خود با ورزش كردن كنترل خواهد شد.
5. كنترل وزن: بدن درست مانند ماشيني است كه ميزان سوخت دريافتي آن بايد متعادل با ميزان مصرف باشد. درغير اين صورت اضافي تركيب‌هاي دريافتي بهويژه چربي در بدن تجمع يافته و باعث اضافه وزن ميشود.
بنابراين تحرك بدني يكي از بهترين راهكارها براي جلوگيري از تجمع كالري اضافي در بدن است. كودكاني كه از سن كم ورزش مي‌كنند، سلول‌هاي‌شان كمتر مستعد تجمع چربي و ابتلا به اضافه وزن هستند.
6. كمك به ساخت و تقويت اسكلت استخواني: يكي از محرك هاي مهم براي استخوان‌سازي، تحرك بدني است. براي رشد قدي، استحكام استخوان‌ها و كاهش خطر پوكي استخوان در بزرگسالي،بهترين كار تحرك بدني است.
7. جلوگيري از خطر ابتلا به سرطان: افرادي كه از كودكي عادت به ورزش دارند،در بزرگسالي كمتر درمعرض خطر ابتلا به سرطان بهويژه سرطان كولون، پروستات،سينه و دستگاه دفع ادرار قرار دارند.
8. كنترل فشار خون:هرچه كودك از استرس و اضطراب دور باشد به همان نسبت روان سالم‌تري خواهد داشت. افرادي كه دچار استرس و اضطراب نيستند كمتر در معرض خطر افزايش فشار خون قرار دارند. ورزش يكي از راهكارهاي مفيد كاهش استرس و اضطراب است و درنتيجه كنترل فشار خون است. كودكان مضطرب و بزرگسالان درمعرض فشار خون بالا هستند.
9. كنترل انرژي: كودكي با شيطنت و بازي معنا پيدا مي‌كند. اما بعضي از كودكان بيش از اندازه پرتحرك هستند. براي كنترل اين كودكان و تخليه انرژي نهفته در آنها بهترين كار، ورزش است.
10. حضور در جمع: يكي از راهكارهاي حضور در اجتماع و مراوده سالم،ورزش است. كودكاني كه ورزش مي‌كنند بيش از آنهايي كه ورزش نمي‌كنند،اجتماعي هستند. تاثير ورزش‌هاي گروهي در تنظيم رابطه درست بين كودك و اجتماع بسيار مهم است.
- چهارشنبه ۳۱ شهریور ۰۰ | ۱۱:۲۳
- ۵ بازديد
- ۱ نظر